Мала што так фальсіфікавалася ў нашай гісторыі, як стварэнне БНР. Цікава, што ў гэтай справе погляды і дзяржаўных ідэолагаў, і некаторых ідэолагаў “ад апазіцыі” дзіўна супадаюць. З чаго бы гэта? Але спачатку аб міфах:
Міф № 1: “БНР была створана буржуазнымі нацыяналістамі” (у трактоўцы “альтэрнатыўных” ідэолагаў – БНР утварылі нейкія абстрактныя ” патрыёты”, лiтаратрары (!), грамадзкiя дзеячы, палiтыкi…”). Дык вось, упартыя факты гавораць аб тым, што пераважная большасць дэлегатаў Усебеларускага з’езду ў снежні 1917г былі рэвалюцыйныя сацыялісты (прадстаўнікі БСГ, БСДРП, беларускія камуністы, левыя эсэры і г.д.), і сяляне і працоўныя, якія спачувалi ім. Кансерватары тыпу Скірмунта складалі на з’ездзе нікчэмная меншасць! Усебеларускі з’езд, да ўсяго іншага, быў яшчэ і з’ездам Рад, а не “лiтаратарау”! Менавіта стварэнне з’ездам Усебеларускай Рады сялянскіх, салдацкіх і працоўных дэпутатаў і стала прычынай разгону з’езду 17 снежня 1917г шавіністычна наладжаным Аблiскомзапам. Пры разгоне з’езду яго дэлегаты спявалі “Інтэрнацыянал”!
Міф № 2: “БНР была марыянеткавай, празаходняй дзяржавай” (міфалогія “ад апазіцыі” – “БНР – эурапейская дзяржава”). Факсы нямецкаму кайзеру Вільгельму II пасылаў толькі правы кансерватар Раман фон Скірмунт і Ко, адразу жа пасля гэтага адхілены ад усіх пастоў у Радзе БНР, Але т.н. “Захад” не прызнаў БНР! Пасля захопу Беларусі польскія нацыяналісты абрынулі на дзеячаў БНР рэпрэсіі. Лідэры Беларускай партыі сацыялістаў-рэвалюцыянераў (БПСР) Палута Бадунова і Томаш Грыб і іншыя чальцы Рады БНР былі арыштаваныя акупантамі. Томаш Грыб правёў у “эурапейскiм” канцлагеры 7 месяцаў. У ноце пратэсту, прадстаўленай міністрам замежных спраў БНР Парыжскай мірнай канферэнцыі ў сакавіку 1920г, гаварылася аб забароне беларускай мовы і друку, аб зачыненні праваслаўных цэркваў, прымусовай змене нацыянальнасці з беларускай на польскую. І аб тым, што “усякае дамаганьне зробленае палiтычнымi дзеячамi паведамiць Заходнюю Эуропу аб несправядлiвасцi i жорсткасцi, якiм падлегае беларускi народ, канчаецца вельмi горкая дзеля iх – “вiнаватые” падлегаюцi пяротрусам i iх дабро канфiскуецца, ссылаюць iх у канцентрацiонные лагэры…” Аднак еўрапейская дыпламатыя ўсе гэтыя звароты проста праігнаравала!
Міф № 3: “БНР жадала захаваць капіталізм” (“альтэрнатыўная гісторыя” – “БНР будавала цывілізаваную рынкавую эканоміку”). Насамрэч, БНР была сацыялістычнай дзяржавай. Ужо II Статутная Грамата БНР 9 сакавіка 1918 г абвясціла аб знішчэнні прыватнай уласнасці і сацыялізацыі зямлі, уводзінах 8-вартавога працоўнага дня. Яшчэ раней Усебеларускі з’езд усталяваў “народны кантроль над вытворчасцю і гандлем”. У адпаведнасці жа з платформай найбуйнай і найболей уплывовай партыі БНР – Беларускай партыі эсэраў, усе заводы і фабрыкі павінны былі перайсці ў рукі працоўных, а дзяржава наогул заменена поўным народным самакіраваннем на базе вольных Рад.
Так чаму жа погляды ідэолагаў кіруючага рэжыму і некаторых лідэраў апазіцыі ў характарыстыцы БНР так кранальна супадаюць? Проста і тым, і іншым выгодна затуляць кансерватыўнай міфалогіяй (без розніцы якой – вялікадзяржаўнай або “празаходне”-ліберальнай) асноўную праблему, галоўная супярэчнасць, больш усяго актуальнае для людзей і ў 1918, і ў 2008г. Супярэчнасць паміж сапраўднай воляй і рэальным прыгнётам. Паміж працоўнымі, службоўцамі, студэнтамі і пенсіянерамі і тымі, хто замарожвае зарплату і скарачае водпускі, прыватызуе і прадае беларускія прадпрыемствы, зачыняе ІП і скарачае працоўныя месцы, адмяняе сацыяльныя палёгкі. Але прыходзіць час, калі гэтыя супярэчнасці ўжо не прычыніш ніякімі міфамі, старымі або новымі.
ВОЛЯ, НЕЗАЛЕЖНАСЦЬ, САЦЫЯЛІЗМ!